maandag 25 augustus 2014

De fascinatie voor het brutale, het extreme

Lang geleden, toen deze schrijver nog naar een katholieke ASO-school ging in Boom, stond ik al versteld van bepaald groepsgedrag.  Van het moment dat twee jongens op de vuist gaan, wat regelmatig gebeurt onder opgroeiende jongeren, verzamelde zich al een groep van jongeren gelokt door de kreet: "Fight, fight", die weergalmde over de verlaten speelplaats.  Was het een barbaarse trek die nog overbleef van minder beschaafde tijden.  In elk geval bedacht ik me toen al dat de fascinatie voor bloedvergieten, en vernedering alomtegenwoordig was in de hoofden van de jonge Boomse elite.

Een ander voorbeeld vanop de speelplaats, iedereen kent hem wel, de ietwat vreemde jongen die met grote verhalen afkomt, om iedereen met verstomming te slaan.  Emotioneel kwetsbaar, de uitzondering.  Het verhaal ging rond als een lopend vuurtje, na schooltijd zou de vreemde jongen in ruil voor het drinken van een glas urine een slof sigaretten overhandigd krijgen.  Na schooltijd was de hele school verzameld, met de vreemde jongen in het midden, ik zou nog eerder doodvallen dan hem te willen helpen, hj had dit op zichzelf afgekondigd, de groepsdynamiek was overweldigend.  Een andere jongen nam de honneurs waar, en verdween tussen de bosjes met een frisdrankglas om terug te komen met een dampend glas jongensurine.  Ik voelde een empathische misselijkheid opkomen, maar de vreemde jongen nam het glas, werd nog bleker als gewoonlijk en dronk het glas in een teug leeg om dan stoer te vragen naar zijn oorlogsbuit.  Om dan het antwoord te krijgen: "Ge denkt toch niet dat ge dat krijgt, wij wouden alleen maar zien of je het zou doen."  De ganse school barstte in lachen uit.  De vreemde jongen stond moederziel alleen en was na het volgende weekend verdwenen van onze school.  Misschien nog de beste oplossing, de roemloze aftocht.

Waarom ik moest terugdenken aan deze verhalen, waarschijnlijk door de verhalen uit Irak en Gaza.  De emotionele verontwaardiging in het westen is groot vanwege de gruwelmoord, de onthoofding van James Foley.  Waarom zo'n barbarij mogelijk is in de wereld, hoe snel vergeten we toch.  Amper 100 en respectievelijk 74 jaar geleden leed de westerse wereld onder de gevolgen van barbarij en gruweldaden, die omwille van het afschrikkend effect openlijk worden uitgevoerd, denk maar aan de verhalen uit Leuven, met een massale executie in 1914.  Denk maar aan de repressie na WOII waar ook Belgen staalhard waren voor iedereen die zij verdachten van collaboratie,  denk maar aan het afscheren van haar, het tentoonstellen in dierentuinen van collaborateurs en openbare executies.  Het waren gruwelijke tijden, misschien nodig voor het verwerken van eigen oorlogstrauma's en angst, of misschien was de slinger van de bloeddorst gewoon te ver doorgeslagen.  In elk geval, hoe snel vergeten wij.  Was de witte mars in 1996 dan iets anders dan afrekenen met de angstpsychose die Dutroux veroorzaakt had, en het uitschreeuwen van ons wantrouwen tegen politie, gerecht en justitie.
Iedereen haat individuen, die aan kinderen komen.  Waarom hebben wij massaal het katholiek geloof afgezworen na de pedofilieschandalen, waarom moet een pedofiel deur aan deur gaan als hij zich wil vestigen in een nieuwe buurt in Amerika.  Wij zijn beschaafd, maar de oog om oog, tand om tand-mentaliteit leeft nog altijd in ons binnenste, klaar om bij de minste aanleiding te ontploffen als een Ijslandse vulkaan.

In de Arabische wereld, meer bepaald de propagandisten van ISIS, gebruiken nu dit middel meedogenloos.   Zij hebben de fascinatie voor marteltuigen, praktijken en propaganda en de haat tegenover Israël, de USA, en bij uitbreiding het westen ontdekt, en zullen niet ophouden om dit middel te gebruiken.  Zij gebruiken openbare executies, oorlogsmisdaden en gruweldaden om de verschrikte bevolking dociel, slaafs en volgzaam te krijgen, een bebroefd middel van dictatoren waar het Midden-Oosten even rijk van is als olie.  De heilige angst voor de bezetter, de onderdrukker met een Islamitisch sausje.
Wat de USA gezaaid heeft in Guantanamo en Abu Graibh, komt nu terug als een boemerang in het westen.  Waarom zijn we verwonderd, dit viel te voorspellen.

ISIS gebruikt onnoemelijke wreedheden als fascinerend lokmiddel voor ontevredenen in heel de Arabische wereld, waar de onvrede met het Israëlische beleid van discriminatie tov de Palestijnen, en de Amerikaanse oorlog tegen muslims, sowieso al voor een broeihaard heeft gezorgd.  De brandversneller was al uitgespoten, alleen de vonk ontbrak.  De vonk, die de Arabische lente was, die het westen toejuichte zolang het om verzet tegen verfoeide dictatoren ging, maar die het hekelde als bleek dat het de democratische wens was in onze ogen ondemocratische partijen te verkiezen.  Wat u niet zal ontgaan, als een contradictio in terminis, maar niet voor het westen.  Het westen moet ondubbelzinnige steun leveren voor de Arabische lente, geen subjectieve, met het oog op westerse verzuchtingen.  Wat de Amerikanen al lang bemerkt hebben met hun mislukt experiment in staatscreatie in Irak, het is niet mogelijk een westerse realiteit te transplanteren in een onwillige patiënt.  De afstotingsverschijnselen zijn ondertussen duidelijk geworden, met ISIS als exponent.

Natuurlijk is de terreur van ISIS vanzelfsprekend ook zijn achilleshiel.  Beschaafde landen zullen nooit een staat gebaseerd op wreedheden en oorlogsmisdaden aanvaarden, de angst voor de Islamstaat is zo groot dat de macht van ISIS no matter what gebroken moet worden.  Hopelijk hebben de Amerikanen een duidelijker plan voor ogen dan na de defenestratie van Saddam, toen hun besluiteloosheid en verkeerde beslissingen haast grotesk werden. 

Misschien is de oprichting van een Koerdische staat in de grensgebieden van Irak en Syrië wel een oplossing, waarna de facto de defenestratie van Bashar Al-Assad en de opsplitsing van de Iraakse staat naar analogie van ex-Joegoslavië besproken kan worden.  Misschien brengen de westerse machten wel de moed op om de Brits-Franse landsgrenzen van Irak en Syrië te hertekenen om een historische vergissing recht te zetten.  In eigen boezem kijken, met wat hulp van Arabische bondgenoten, het heeft waarschijnlijk zijn merite.





Geen opmerkingen:

Een reactie posten